RT-11 эксперименті

Жапондық Toshiba Energy Systems & Solutions Corporation корпорациясымен бірлесіп, Marubeni Utility Services, Ltd қатысуымен орындалатын «Cormit-II» халықаралық жобасын іске асыру шеңберінде ҚР Ұлттық ядролық орталығында «Лава-Б» эксперименттік қондырғысында RT-11 эксперименті өткізілді.

Бұл кориум балқымасының және ыстыққа төзімді екі типті материалдардың – алюминий тотығы мен цирконий оксидінің өзара әрекеттесуін зерттеу жөніндегі бірқатар эксперименттердің кезекті толық ауқымды эксперименті.

Эксперимент барысында электр балқыту пешінің графит тигелінде индукциялық қыздыру арқылы нашарлаған уран диоксидінің таблеткаларынан, металл йодидті цирконийден және цирконий тотығы ұнтағынан шихта балқымасы алынды. 2500 °C температурада алынған балқыма цирконий оксидінен жасалған отқа төзімді блоктары бар бетон тұтқышқа құйылды. Модельдік кориумдағы қалдық энергия бөліну де бетон тұтқыштың айналасындағы индукциялық қыздырумен имитацияланды.

Қазіргі уақытта постэксперименттік іс-шаралар мен материалтану зерттеулері жүргізілуде, оның нәтижесінде реактор корпусының сыртына балқыманың шығуымен ықтимал апат болған жағдайда кориум балқымасының реактор асты үй-жайының қорғаныш материалымен өзара әрекеттесу дәрежесі туралы деректер алынатын болады.

* «Cormit-II» жобасы ауыр апат болған жағдайда жеңілсулы ядролық реактордың актив аймағының балқытылған материалдарының (кориумның) ыстыққа төзімді материалдармен өзара әрекеттесуін зерделеуге бағытталған. Қазақстандық және жапондық мамандардың бірлескен жұмысы кориумдағы қалдық энергия бөлінуін имитациялау жағдайында кориумның әр түрлі баяу балқитын материалдармен (цирконий диоксиді және алюминий тотығы сияқты) түйісу нәтижелеріне эксперименттік және материалтану зерттеулерін жүргізу болып табылады. Зерттеулердің барлық тәжірибелік бөлігі ҚР Ұлттық ядролық орталығының эксперименттік базасында жүргізіледі. Үлкен ауқымды эксперименттер «Ангара» стендінің «Лава-Б» қондырғысында, шағын ауқымды эксперименттер ВЧГ-135 қондырғысында жүргізіледі. Барлық қондырғылар «Байкал-1» зерттеу реакторлары кешенінің аумағында орналасқан.